Sandık mühendisliği yapılıyor

YSK’nın 19 Kürt kentindeki sandıkların taşınması ve birleştirilmesiyle ilgili detaylar, AKP-MHP iktidarının HDP’nin oylarına müdahalesi açısından oldukça çarpıcı.

HDP’nin HDP’nin yüzde 70’ten fazla oy aldığı köylerle ilgili taşıma kararı alındı, sandıkların taşındığı yerlerin çoğu da işbirlikçi veya korucu köyleri ile Türk güçlerinin merkezleri.

HDP’nin yüzde 94 oranında oy aldığı Muş merkez Suluca köyünün seçmenleri, AKP’nin yüzde 75 oranında oy aldığı Arpayazı köyüne taşınıyor. Diğerlerinde de benzer durum var.

YSK Başkanı Sadi Güven, 19 Kürt iline bağlı kimi ilçe ve köylerde kurulacak sandıkların taşınması ve birleştirme kararından 144 bin seçmenin etkileneceğini açıkladı. HDP Sözcüsü Bilgen, bu kararın da HDP’nin önüne konulan barajlardan biri olduğunu belirterek, sandığa gitmenin zorlaştırıldığını söyledi. Bilgen, güvenlik gerekçelerinin de bahane olduğunu vurguladı.

Van’da 10 ilçede

YSK, Van’da 10 ilçede 224 sandığın taşınmasına karar verdi. Bu karardan 50 bin seçmen etkilenecek. Aynı köyden seçmenler farklı farklı seçim bölgelerine gönderilecek. Karşı oy kullanan YSK’nin 3 üyesi, önceki seçimlerde söz konusu köylerde herhangi bir güvenlik sorununun yaşanmadığına dikkat çekti.

Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Van Valiliği’nin “Van’da bazı seçim bölgelerinin birleştirilmesi” başvurusunu kabul etti. YSK tarafından açıklanan listeye göre; kentin 10 ilçesinde 224 sandık birleştirilecek. Van bu sayı ile en çok sandık birleştirilmesi yapılan kent oldu. YSK, sadece sandık birleştirilmelerine karar vermedi, aynı zamanda bir mahallede yaşayan seçmenlerin bir bölümünün bir mahallede, bir bölümünün de başka bir mahallede oy kullanmalarına karar verdi.

İçeriden şerh: Gerekçeler soyut

Karşı oy kullanan YSK’nin üç üyesi gerekçelerinde; sandık birleştirmeleri yapılan mahallere yönelik herhangi somut bir seçim güvenliği sebebi belirtilmeden idare tarafından soyut gerekçeler ileri sürüldüğünü kaydetti. Üyeler, sandıkların taşınmasının hak kaybı yaratacağını söyledi.

İki seçim yapılmıştı

10 üyeden karşı oy kullanan 3 üye gerekçelerin devamında şunlara yer verdi: “Anılan yasa hükmünün uygulanması sırasında hukukun temel prensipleri göz önünde tutulmalı, bihakkın kullanımını olanaksız kılacak ve hakkın özünü ortadan kaldıracak şekilde yorumlanmamalıdır. Sandıkların taşınması ya da sandık bölgelerinin birleştirilmesine ilişkin talepler incelendiğinde, 1 Kasım 2015 Genel Seçimleri ile 16 Nisan 2017 halkoylamasında adı geçen mahallerde sandık kurulmuş ve seçimler gerçekleştirilmiştir. Bu kez bu mahallere yönelik herhangi somut bir seçim güvenliği sebebi belirtilmeden idare tarafından soyut gerekçeler ileri sürülerek sandıkların taşınmasına ya da birleştirilmesine karar vermek bu mahallere ilişkin seçmen sayısı ve taşınmasına karar verilen yere olan uzaklığı nazara alındığında hakkın kullanımının özünü ortadan kaldırabilecek şekilde olduğu dikkate alınmalıdır. Bu nedenlerle 1 Kasım 2015 Genel Seçimleri ile 16 Nisan 2017 Halkoylamasında sandık kurulan mahallerde bu kez sandık kurulmamasını haklı kılacak özel sebepler ortaya konulmaması karşısında sandıkların taşınması ve birleştirilmesine ilişkin sayın çoğunluğun görüşüne katılmıyoruz.”

Amed’de 68 mahallede

Diyarbakır Valiliği ve İl Seçim Kurulu Başkanlığı’nın “güvenlik” gerekçesiyle YSK’ye yaptığı sandık birleştirme başvurusu sonucunda, mahalle statüsündeki 68 köydeki sandığın birleştirilmesi karar verildi. YSK’nin, Lice ilçesinde sandıkları polis bölgesine taşıması da dikkat çekti.

 Valiliğin başvuru üzerine harekete geçen YSK’nin, yayınladığı açıklamada bir yandan sandık birleştirme yetkisinin İl Seçim Kurulu Başkanı veya Vali’nin talebine bağlı olmadığını belirtirken, diğer yandan “…mahallenin özelliklerini ve güvenlik sorunlarını en iyi bilen Vali’nin ve İl Seçim Kurulu Başkanlığı’nın uygun görüşü…” ifadelerine yer vermesi dikkat çekti.

 Kararların Valilik Ve İl Seçim Kurulu Başkanlığı’nın talebi üzerine alınmadığını iddia eden YSK, sonuç kısmının ilk maddesinde, “Diyarbakır ilinde seçim güvenliği açısından seçim bölgeleri ve sandık bölgelerinin birleştirilmesi talep edilen…” şeklinde çelişkili ifadelere yer verdi.

YSK’nın sandık bölgelerinin birleştirilmesine dair 590 sayılı kararında, Bismil ilçesinde 4 bölge birleştirildi. Dicle ve Hazro 20 bölge, Hani ve Silvan’da 13 bölge, Kulp’ta da 14 bölge 7 bölgede birleştirildi.

Lice ilçesinde ise Daralan Mahallesi’nin Duru Mahallesi; Budak Mahallesi’nin Tepe Mahallesi; Baharlar ve Güldiken mahallelerinin Üçdamlar Mahallesi; Abalı, Ergin, Kıralan ve Tuzla mahallelerinin Çeper Mahallesi; Bağlan, Çavundur, Dolunay, Esenler, Ortak, Uçarlı ve Yalaza mahallelerinin Kayacık Mahallesi ile birleştirilmesi kararlaştırıldı. Damar Mahallesi seçim bölgesi ise polis bölgesi olan Lice Anadolu Lisesi ve Mevlüt Ilgın Ortaokulu ile birleştirildi.

Hakkari’de 41 bin seçmen

Hakkari Valiliği ve Hakkari İl Seçim Kurulu’ndan YSK’ya yapılan başvuruda 134 köy ve mahalledeki seçmenin 38 yerde taşınarak birleştirilmesi istendi. YSK’nın 16 Nisan referandumundaki sandık ve seçmen sayısı verilerine göre Hakkari’de 53 mahalle, 126 köy olmak üzere toplam 179 yerleşim yeri bulunuyor. YSK’ya yapılan başvuruya göre bunlardan 17 mahalle ve 107 köyde sandıklar 1 kilometre ile 20 kilometreye varan farklı uzaklıklardaki yerleşim yerlerine taşınacak. Bu yaklaşık 160 bin seçmeni bulunan Hakkari’de 50 bin üzerinde seçmenin taşınması anlamına geliyor.

HDP’nin Hakkari adayı Dr. Sait Dede, yaptığı açıklamada, “Hakkari genelinde 41 binin üzerinde seçmenin oy kullanma yerleri değiştirilmiş. Bu antidemokratik uygulamayı tanımıyoruz. Sandıkları nereye taşırsanız taşıyın halkımız 24 Haziran’da en iyi cevabı o sandıklarda sizleri süpürerek verecektir” dedi.

YSK: 144 bin seçmen

YSK Başkanı Sadi Güven, 19 Kürt iline bağlı kimi ilçe ve köylerde kurulacak sandıkların taşınması ve birleştirme kararına ilişkin açıklamalarda bulundu. Güven, “Güvenlik gerekçesiyle taşınmasına karar verdiğimiz sandıklardaki seçmen sayısı 144 bin. Sandıkların taşınma talebi ilk kez gelmiyor, taşıma da ilk kez olmuyor. Güvenlik önemli ama hür iradeyle sandığa gidilmesi de çok önemli” ifadelerini kullandı.

Kararın titizlikle alındığını savunan YSK Başkanı Güven, seçmen sayısının ve mesafe durumunun da değerlendirildiğini iddia etti.

 

 

Sadece yüzde 10’la uğraşmıyoruz

HDP Sözcüsü Ayhan Bilgen, parti genel merkezinde basın toplantısı düzenledi. Gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulunan Bilgen, adaylarına yönelik verilen kararlara dikkat çekti. Bilgen, şunları aktardı: “Adaylarımızdan Bedriye Yorgun, İdris Baluken, Turgut Öker ve Abdullah Gürgen ile ilgili kararlar doğrudan seçme ve seçilme hakkına yönelik ihlaldir, kabul edilemez. Bedriye Yorgun ile ilgili karar para cezasıdır. Memnu hakların iadesiyle ilgili haktan, yeni yasa dolayısıyla faydalanamamaktadır. İki düzenleme arasındaki boşluktan faydalanarak bedeli adaylarımıza ödetilmektedir. Baluken’le ilgili de para cezası verilmiş, infaz tamamlanmıştır ama buna rağmen bölge mahkemesi hızlı bir operasyonla adaylığını engellemiştir. Yüksel, Akgün ve Abdullah Gürgen hakkındaki karar da bir hukuk ihlalidir. Turgut Öker, Avrupa’da yaşayan milyonlarca Alevinin temsilcisi olarak adayımız olmuştur. Gene keyfi bir durumla, bir hakaret davası ertelenmesine rağmen, adaylığı kabul edilmemiştir. Bu tip engellemeler Avrupa’da da Türkiye’de de dışlanan kesimlerin siyasete katılma hakkının önüne geçemeyecektir. Adaylarımızla ilgili engelleme girişimlerinde karşılaştığımız somut barajlardan bir başkası da sandık taşımadır. HDP sadece yüzde 10’la değil her türlü barajla uğraşmaktadır.”

Sandığa gidiş zorlaştırılıyor

Türkiye’de asıl gündemin seçim güvenliği olduğunu söyleyen Bilgen, YSK’nın 140 bin seçmeni etkileyen sandık taşıma kararına işaret etti. Bilgen, “Seçimin sonucunu belirleyecek ciddi bir sayısal niteliği etkiliyor. Birkaç bin seçmenle hangi milletvekilinin seçileceğinin belli olduğu bölgelerde, 144 bin seçmenin hak gaspına maruz kalacağı çok açıktır. Bu seçmen iradesinin tanınmamasıdır. Taşınacak yerlerdeki yaşlılar ve engelliler bu taşımadan doğrudan doğruya etkilenecektir. Bir düzenlemeyle yaşlılara ve engellilere jest yapıyor gibi davranmak, bir taraftan da ulaşım zorluğu olan seçmenlerin oy kullanmasının zorlaştırılması ayrımcılıktır. HDP’nin yüzde 70-80 oy aldığı köylerle ilgili taşıma kararı alındığı, sandıkların taşındığı köylerde de AKP’in yüzde 70-80 oy aldığı görülüyor. Geçmişten gelen sorunlar da sandığa gitmeyi zorlaştıran bir tabloyu ortaya koyuyor. Van Yanıkçay ve Daldere arasındaki taşımada, AKP ve HDP oyları karşılaştırıldığında tablo çok net görülüyor. HDP’nin yüzde 94 oranında oy aldığı Muş merkez Suluca köyünün seçmenleri AKP’nin yüzde 75 oranında oy aldığı Arpayazı köyüne taşınmıştır” dedi.

Hiçbir gerekçe inandırıcı değil

Bilgen, sandık taşıma ile ilgili gösterilen gerekçelerin hiçbirinin doğru olmadığını söyledi. Bilgen, konuşmasına devamla  şunları kaydetti: “Gerekçelerin de hiçbir inandırıcılığı olmadığı çok somut. Siirt’teki taşıma kararına gerekçe gösterilen olay, 1993 yılında gerçekleşmiş. 25 yıl sonra sanki o coğrafyada güvenlikle ilgili hiçbir şey değişmemiş gibi taşıma kararına gerekçe yapmak bahane üretmektir. Birçok yerde 90’lı yıllardaki olaylar gerekçe gösterilmektedir. Başka bir gerekçe seçmen sayısının azlığı. Oysa bu yörelerin seçmen sayılarına baktığınızda 300-400-700 seçmen olduğu görülüyor. Daha az seçmenli kimi yerlerde taşıma kararı verilmemiş. Bu da objektif hiçbir tavrın olmadığını ortaya koyuyor.”

13 gözaltı

Cizre, Antep ve Beytüşşebap’ta yapılan ev baskınlarında en az 13 kişi gözaltına alındı.

Şırnak’ın Cizre ilçesine bağlı mahallelerde sabahın erken saatlerinde birçok eve eş zamanlı baskın düzenledi. Baskınlarda, 20 yaşındaki Hayati Oğlağı adlı gencin de aralarında bulunduğu en az 5 kişi gözaltına alındı. Gözaltıların, önceki akşam kayyum atanan Cizre Belediyesi’nin Birca Belek’te düzenlediği Ramazan etkinliği sonrası, “Selo başkan” sloganları ile gerçekleştirilen yürüyüşün ardından yapılması dikkat çekti.

Gaziantep Emniyet Müdürlüğü’ne bağlı TEM şube ekiplerinin sabah saatlerinde düzenlediği ev baskınlarında Hoca Tekin ve Fahri Tekin gözaltına aldı. Aynı aileye mensup Ferset Tekin, Mahmut Kaya, Felek Naz Turgut, Beyaz Turgut, Fadile Turgut da Şırnak’ın Beytüşşebap ilçesine bağlı Çığlıca köyünde sabah saatlerinde İlçe Jandarma Komutanlığı’na bağlı ekiplerce gözaltına alındı.

 Antep’te gözaltına alınanlardan Fahri Tekin’in yüzde 85 zihinsel engelli olduğu belirtildi.