YSK’dan iktidar tetikçiliği

AKP-MHP hükümetinin emrindeki Yüksek Seçim Kurulu (YSK), Kürt illerindeki valilikler üzerinden gelen sandık birleşimi/taşınması talimatını kabul etti. Böylece cumhurbaşkanlığının birinci turunu ve barajı etkileyecek bir seçmen oranına müdahale edilmiş oldu.

YSK, valilik ve il seçim kurullarından gelen sandık taşıma ve birleştirme taleplerini görüştü; 19 ilde sandık taşıma kararı alındı. Böylece Kürt illerindeki sandıklara şimdiden müdahale edilmiş oldu.

Halkların Demokratik Partisi (HDP Mardin Milletvekili Mithat Sancar ve partinin Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Temsilcisi Mehmet Rüştü Tiryaki, Kürt illerindeki sandıkların önemli bir bölümünün taşınmasına ilişkin taleplere dair YSK Başkanı Sadi Güven ile görüştü. Sancar ve Tiryaki, yaklaşık 45 dakika süren görüşmenin ardından YSK binası önünde basın açıklaması yaptı.

270 bin seçmen sonuçları etkiler

Sancar, ellerindeki bilgilere göre bölgedeki 19 ilde pek çok ilçe ve köyü kapsayacak şekilde sandık taşıma ve sandık birleştirme talebinin YSK’ye geldiğini, bu taleplerin 270 bin seçmeni etkileyeceğini aktardı. Sancar, şu önemli noktalar üzerinde durdu:

* YSK bu talepleri kabul ederse seçim sonuçlarını doğrudan etkiler. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde sonucu bazen yüzde 0,1 bile belirleyebilir.

* HDP oyları içinde ciddi bir orandır. Eğer bu taşınan sandıklardaki seçmen nakledildiği yere gitmezse, ki gitmeme ihtimali var veya korkup oyunu başka türlü kullanırsa seçim sonuçlarına çok ağır bir müdahale yapılmış olacaktır.

* Tıpkı 16 Nisan referandumunda mühürsüz oylar gibi, 24 Haziran seçimleri de ağır şaibeler altında gerçekleşecek; sonuç ne olursa olsun bu şaibe hep gündemde

1 Kasım’da yoktu, niye şimdi?

Bu taleplere ilişkin gerekçenin “güvenlik” olarak gösterildiğini, ancak bunun inandırıcı olmadığını söyleyen Sancar, şöyle devam etti: “Taşıma talebi gelen illerin ve sandıkların büyük bir kısmı 1 Kasım’da bulundukları yerde kurulmuştu. 1 Kasım’da bile güvenli görünen bu bölgelerden şimdi sandık taşıma kararı çıkıyor. 270 bin seçmenin olduğu sandıkların yüzde 90’ı, 1 Kasım seçimlerinde oldukları yerde kurulmuştu. Nakil ve taşıma söz konusu olmamıştı. Bugün 1 Kasım dönemi çapında bir çatışma da operasyon da yok. Peki, idare neye güvenerek, orada bir güvenlik sorunu olduğunu iddia ediyor. Bu gerekçe inandırıcı değil. Hükümetin seçim sonuçlarına müdahale etme isteğinden başka bir anlama gelmiyor.”

 

YSK, talimat olarak aldı

AKP emrindeki valiliklerin 19 kent hakkında yaptığı taşıma-birleştirme talepleri, HDP’nin itirazlarına rağmen kabul edildi.

HDP Eşbaşkanı Sezai Temelli tepki gösterdi. Mardin Milletvekili Mithat Sancar ve HDP’nin YSK Temsilcisi Mehmet Tiryaki’nin bu konuyla ilgili YSK Başkanı Sadi Güven ile görüştüğünü hatırlatan Temelli, “Kendileriyle görüşme yapmamıza, uyarmamıza rağmen YSK’nın bu şekilde davranması nasıl baskı ve vesayet altında olduğunu gösteriyor” dedi.

Sandık taşıma kararlarına dayanak olan seçim kanunu değişikliğini CHP’nin Anayasa Mahkemesi’ne taşıdığını, iptal istenen başvurunun 31 Mayıs’ta görüşüleceğini anımsatan temelli, şunları söyledi: “YSK Anayasa Mahkemesi’nin vereceği kararı beklemeliydi diyen Temelli “19 ilin valiliğinin başvurularının bir çoğu belli mesafeleri de aşan çok anlamsız, gerçekleşmesi de çok zor olan başvurulardı. Taşımanın nasıl yapılacağı çözülmemmiş. Bu, bölgede insanların oy kullanmasını engellemeye dönük bir hamledir. Söylenen sayıda seçmeni taşıma olanağı yoktur. YSK’da yapılan görüşmede başkana bu durum izah edildi. Görüşmede bu durumdan rahatsızlık duyduklarını kendilerinin de belirtmelerine rağmen bu kararları almaları ne denli baskı vesayet altında olduklarını gösteriyor.”

Sancar: Amaç oylarımızı çalmak

 

Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) valiliklerin taleplerini kabul etmesinin ardından Artı Gerçek’e konuşan Mithat Sancar, sandıkları taşınacak illerin tamamının Kürt illeri olduğuna dikkat çekti. Sancar, “Bu bölgelerde seçmenlerin büyük bir kısmı HDP’ye oy veriyor. Şu anda oylarını kullanmaları için başka bir köye gitmeye mecbur ediliyorlar. Diyelim ki sandıklar bir korucu köyüne taşındı. Amaçları oylarımızı çalmak” dedi.

Bunu ‘HDP’yi baraj altında bırakma operasyonun bir parçası’ olarak gördüklerini ifade eden Sancar, “İki-üç gündür yargı kararları ile listelerimize müdahale ediliyor. Adaylarımızın bir kısmının adaylıkları düşürüldü. Standlarımıza saldırılar oluyor. Seçim çalışmalarımız özellikle Kürt illerinde devlet görevlileri tarafından engelleniyor. Sandık taşıma ve birleştirme de bunun bir parçası” diye konuştu.

Taşınma ve birleştirme talep edilen illerden 14’ü şöyle:

ADIYAMAN

Adıyaman’da toplam 20 köy/mahalle/mezrada kurulacak toplam 20 sandığın birleştirilmesi planlanıyor. Bu 20 köyün 19 unda 1 Kasım 2015 seçimlerinde sandık kuruldu. Sandık birleştirme/taşıma uygulamasından etkilenecek toplam seçmen sayısı 3 bin 526. İlde HDP ikinci parti. 1 Kasım seçimlerinde HDP’nin aldığı oy oranı 45 bin 428. HDP en fazla kırsal kesimden oy alıyor.

AĞRI
Ağrı’da toplam 61 köy/mahalle/mezrada kurulacak sandıkların 42’si 21 yerleşim yerinde birleştirilmesi planlanıyor. Bu 42 köyün 39’unda 1 Kasım 2015 seçimlerinde sandık kuruldu. Ağrı’da sandık birleştirme/taşıma uygulamasından etkilenecek toplam seçmen sayısı 10 bin 98. Kentte 1 Kasım seçimlerinde HDP yüzde 68’lik bir oranla birinci parti olmuştu. HDP’nin aldığı oy oranı 145 bin 689.

BATMAN
Batman’da toplam 113 köy/mahalle/mezrada kurulacak 125 sandığın 39 yerleşim yerine taşınması/birleştirilmesi planlanıyor. Bu 125 köyün 111’inde 1 Kasım 2015 seçimlerinde sandık kuruldu. Batman’da sandık birleştirme/taşıma uygulamasından etkilenecek toplam seçmen sayısı 27 bin 245. Batman’da yüzde 68 bir oranla önde olan parti HDP. HDP 1 Kasım’da 177 bin 129 oy almıştı.

BİNGÖL
Bingöl’de de Valilik toplam 127 sandığın taşınması/birleştirilmesini talep etti. Sandıkları taşınmak istenen köylerin isimleri açıklanmadı. HDP’nin ikinci parti olduğu Bingöl’de 1 Kasım seçimlerinde aldığı oy 38 bin 65. (Taşınma/birleştirmeden etkilenecek seçmen sayısı netleştirilemedi.)

BİTLİS

Bitlis’te toplam 99 köy/mahalle/mezrada kurulacak 99 sandığın başka yerleşim yerlerine taşınması/birleştirilmesi planlanıyor. Bu 99 köyün 81’inde 1 Kasım 2015 seçimlerinde sandık kuruldu. İl genelinde sandık birleştirme/taşıma uygulamasından etkilenecek toplam seçmen sayısı 14 bin 51. HDP, birinci parti olduğu ilde 1 Kasım’da yüzde 49 oranda oy almıştı. Aldığı oy 73 bin 786.

AMED

Toplam 157 köy/mahalle/mezrada kurulacak 173 sandığın başka yerleşim yerlerine taşınması/birleştirilmesi planlanıyor. 157 köyün 102’sinde 1 Kasım 2015 seçimlerinde sandık kuruldu. Sandık birleştirme/taşıma uygulamasından etkilenecek toplam seçmen sayısı 28 bin 931. HDP, Amed’de yüzde 72 oranla önde olan parti. HDP’nin 1 Kasım’da aldığı oy 576 bin 27.

ELAZIĞ
Elazığ’da toplam 56 köy/mahalle/mezrada kurulacak 56 sandığın başka yerleşim yerlerine taşınması/birleştirilmesi planlanıyor. 56 köyün 39’unda 1 Kasım 2015 seçimlerinde sandık kuruldu. Elazığ’da sandık birleştirme/taşıma uygulamasından etkilenecek toplam seçmen sayısı 3 bin 527. HDP üçüncü parti. MHP-AKP’nin güçlü olduğu kentte HDP en çok kırsal kesimden oy alıyor. Sandık taşıma/birleştirme talebi kırsal köyleri kapsıyor.

ERZİNCAN
Erzincan’da 280 köy/mahalle/mezrada kurulacak 280 sandığın tümünün başka yerleşim yerlerine taşınması/birleştirilmesi planlanıyor. Bu 280 köyün 271’inde 1 Kasım 2015 seçimlerinde sandık kuruldu. Erzincan’da sandık birleştirme/taşıma uygulamasından etkilenecek toplam seçmen sayısı 7 bin 481. CHP ve HDP en fazla kırsal kesimden oy alıyor. Sandık taşıma-birleştirme talebi kırsalı kapsıyor.

ERZURUM
Erzurum’da toplam 8 köy/mahalle/mezrada kurulacak 8 sandığın başka yerleşim yerlerine taşınması/birleştirilmesi planlanıyor. 8 köyün 8’inde de 1 Kasım 2015 seçimlerinde sandık kuruldu. AKP’nin güçlü olduğu ilde ikinci parti MHP. HDP ise üçüncü sırada. HDP 1 Kasımda 49 bin 172 oy almıştı.

HAKKARİ
Hakkari’de toplam 133 köy/mahalle/mezrada kurulacak 140 civarında sandığın başka yerleşim yerlerine taşınması/birleştirilmesi planlanıyor. Hakkari’de sandık birleştirme/taşıma uygulamasından etkilenecek toplam seçmen sayısı 40 bin 300. AKP’nin varlık göstermediği kentte HDP, 1 Kasım’da yüzde 83 gibi bir oranla, 114 bin 221 oy almıştı.

KARS
Kars’ta toplam 16 köy/mahalle/mezrada kurulacak 16 civarında sandığın başka yerleşim yerlerine taşınması/birleştirilmesi planlanıyor. 16 köyün tamamında 1 Kasım 2015 seçimlerinde sandık kuruldu. Sandık birleştirme/taşıma uygulamasından etkilenecek toplam seçmen sayısı 2 bin 145. 1 Kasım’da AKP yüzde 35 gibi bir oranla 50 bin 265, HDP ise yüzde 34 oranla 48 bin 601 oy almıştı. AKP ve HDP arasında bin 664 oy var. Taşınmak istenen seçmen sayısı, seçim sonucunu bire bir etkileyebilir.

MARDİN

Mardin’de toplam 221 köy/mahalle/mezrada kurulacak 251 sandığın başka yerleşim yerlerine taşınması/birleştirilmesi planlanıyor. Bu 221 köyün 216’sında 1 Kasım 2015 seçimlerinde sandık kuruldu. Mardin’de sandık birleştirme/taşıma uygulamasından etkilenecek toplam seçmen sayısı 33 bin 614. Kentte HDP birinci parti. 1 Kasım seçimlerinde HDP yüzde 68 gibi bir oranla 258 bin 384, AKP yüzde 28 oranı ile 107 bin 804 oy almıştı.

SİİRT
Siirt’te toplam 133 köy/mahalle/mezrada kurulacak 133 sandığın başka yerleşim yerlerine taşınması/birleştirilmesi planlanıyor. Bu 133 köyün 97’sinde 1 Kasım 2015 seçimlerinde sandık kuruldu. Sandık birleştirme/taşıma uygulamasından etkilenecek toplam seçmen sayısı 17 bin 452. Siirt’te HDP birinci parti. 1 Kasım seçimlerinde HDP yüzde 58 gibi bir oranla 81 bin 702, AKP yüzde 36 gibi bir oranla 51 bin 409 oy almıştı. Sandık birleştirme/taşıma uygulamasından etkilenecek olan 17 bin 452 seçmen sayısı, ilin seçim sonuçlarını etkileyebilir.

ŞIRNAK
Şırnak’ta toplam 84 köy/mahalle/mezrada kurulacak 84 sandığın başka yerleşim yerlerine taşınması/birleştirilmesi planlanıyor. Şırnak’ta sandık birleştirme/taşıma uygulamasından etkilenecek toplam seçmen sayısı 20 bin 506. Şırnak’ta HDP açık ara önde. 1 Kasım seçimlerinde HDP yüzde 85 gibi bir oranla 183 bin 320 oy almıştı. AKP ise yüzde 11 oranla 23 bin 822 oy almıştı. Sokağa çıkma yasaklarının uygulandığı, yıkımın yaşandığı kentte seçmen sayısının nasıl etkilendiği bilinmiyor.

DERSİM
Dersim’de toplam 23 köy/mahalle/mezrada kurulacak 56 sandığın başka yerleşim yerlerine taşınması/birleştirilmesi planlanıyor. Kentte sandık birleştirme/taşıma uygulamasından etkilenecek toplam seçmen sayısı 3 bin 458. AKP’nin varlık göstermediği kentte seçimlerde HDP ve CHP yarışıyor. 1 Kasım seçimlerinde HDP yüzde 55, CHP ise yüzde 28 oranında oy almıştı.

VAN
Van’da toplam 224 köy/mahalle/mezrada kurulacak 224 sandığın başka yerleşim yerlerine taşınması/birleştirilmesi planlanıyor. Sandık birleştirme/taşıma uygulamasından etkilenecek toplam seçmen sayısı 50 bin. HDP’nin açık ara önde olduğu kentte, AKP’nin 1 Kasım’da aldığı oy oranı yüzde 30. HDP ise yüzde 65 gibi bir oranla 310 bin 783 oy almıştı.

YSK ayrımcılığı onayladı

YSK, engelli ve hasta seçmenler için il/ilçe merkezlerinin dışında belde ve köylerde seyyar sandık kurulmaması yönünde alınan karara itiraz eden ESHİD’nin başvurusunu geri çevirdi. Dernek yetkililerine göre, YSK’nin doğrudan ayrımcılık oluşturan bu kararı uluslararası sözleşmelere de aykırı.

Yüksek Seçim Kurulu (YSK), 1 Mayıs 2018’de aldığı 347 sayılı kararla hastalığı ve engeli nedeniyle yatağa bağımlı olan seçmenlerin oy kullanabilmeleri için seyyar sandık kuruluna kaydolmaların önünü açtı. Ancak sadece il/ilçe merkezlerinde yaşayan yatağa bağımlı ve engelli seçmenler için böylesi bir karar alan YSK, belde ve köylerde yaşayan engelli ve hasta seçmenleri ise kapsam dışında tuttu.

 Eşit Haklar İçin İzleme Derneği (ESHİD), köy ile beldelerdeki seçmenlerin kurulacak seyyar sandıklarda oylarını kullanamayacak olmalarının ayrımcılık oluşturduğu, bu nedenle kararın bütün hastalar için uygulanması talebiyle 8 Mayıs 2018’de YSK Başkanlığı’na başvuruda bulundu. Yapılan başvuruda, alınan kararın başta Anayasa’nın eşitlik ilkesine, 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun, 298 sayılı kanun ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere aykırı olduğuna işaret edildi.

Yapılan başvuruyu değerlendiren YSK, 15 Mayıs’ta talebi reddetti. Eşit Haklar İçin İzleme Derneği’ne göre, verilen kararın herhangi bir hukuksal temeli yok. Dernek yetkilileri,  belde ve köylerde yaşayan yatağa bağımlı engelli ve hasta seçmenlere bu hakkın tanınmaması Anayasa ve kanunlara aykırı olduğu görüşünde.

Türkiye’nin taraf olduğu Medeni ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ve Engelli Kişilerin Haklarına Dair Uluslararası Sözleşme, seçme ve seçilme hakkını güvence altına almakta ve taraf devletlere sorumluluk yüklemekte. Engelli Kişilerin Haklarına Dair Sözleşme’nin “Siyasi ve Toplumsal Yaşama Katılım” başlığıyla yayınlanan 29. Maddesi’nde “Engelli kişilere siyasi hakları ve bu haklardan başkaları ile eşit bir şekilde yararlanma fırsatını tanıyacaklardır” deniliyor. Yine ilgili maddede oy kullanma usulleri, yerleri ve malzemelerinin uygun, erişilebilir ve kolayca anlaşılabilir ve kullanılabilir olmasının sağlanması gerektiği ifade ediliyor.

Veto edilenler yerine yeni adaylar

YSK’nin HDP milletvekili aday listesinde veto ettiği bazı adaylar yerine yeni adaylar gösterildi. İdris Baluken yerine Mehmet Rüştü Tiryaki, Turgut Öker yerine ise Zeynel Özen aday olarak gösterildi.

Adaylığı açıklandıktan sonra 9 yıl 2 aylık hapis cezası onaylanan Batman birinci sıra milletvekili adayı İdris Baluken’in yerine HDP’nin YSK üyesi Mehmet Rüştü Tiryaki gösterildi.

“Erdoğan’a hakaret”ten aldığı ceza gerekçe gösterilerek başvurusu YSK tarafından kabul edilmeyen İstanbul 3. Bölge birinci sıra adayı Avrupa Alevi Birlikleri Konfederasyonu (AABK) Onursal Başkanı Turgut Öker’in yerine Zeynel Özen aday gösterildi.

 Memnu hakların iadesi gerekçesiyle adaylığı veto edilen Şırnak birinci sıra milletvekili adayı Abdullah Güngen’in yerine Hasan Özgüneş aday gösterildi. Yine kenttin milletvekili olan Leyla Birlik’in yerine dördüncü sıradaki Nuran İmir ikinci sıraya alındı, Serdar Küni dördüncü sırada aday gösterilen yeni isim oldu.

Bursa 1. Bölge’den aday gösterilen Yüksek Akgün de veto edildiği için yerine Adnan Şahin gösterildi.

Antep’te ikinci sıradan gösterilen Bedriye Yorgun’un da veto edilmesi nedeniyle yerine Berivan Özpolat Şimşek aday gösterildi.

Yüksek Seçim Kurulu’nun Resmi Gazete’de bugün yayımlanan geçici aday listesinde de söz konusu değişiklikler yer aldı.

Akengin: Endişelerimiz var

HDP Amed İl Örgütü, 24 Haziran’da kurulacak sandıkların güvenliğine ilişkin hazırlıklarını sürdürüyor.

4’ü merkez olmak üzere 17 ilçesi olan Amed’de, bir milyon 24 bin seçmen oy kullanacak. Bin 35 mahallesi olan kentte, 16 Nisan 2017’de yapılan referandumunda 3 bin 43 sandık kuruldu. 24 Haziran seçimlerinde ise seçmen sayısının artmasından kaynaklı yaklaşık 3 bin 300 sandığın kurulması öngörülüyor. HDP, sandıkların güvenliği için 9 bin kişi görevlendirdi. Oy kullanımı sırasında oluşacak herhangi bir hukuksuzluğa karşı da her ilçede 5 avukat görev alacak.

HDP Diyarbakır İl Örgütü Seçimlerden Sorumlu Eşbaşkan Yardımcısı Mustafa Akengin, daha önceki seçimlerde Sandık Kurulu Başkanlığı için siyasi partilerin de asil üye verdiğini ve bu üyeler arasında sandık kurulu başkanı seçildiğini hatırlatan Akengin, ancak çıkarılan yasalar ile bu seçimde artık siyasi parti temsilcilerinin bulunmayacağını söyledi. Akengin, “Bu kura çekimini; seçim kurulu başkanı, seçim kurulunda görevli müdür ve bir memur yapacak. Kura çekilip çekilmeyeceğini kimse bilmeyecek. Muammalı, berrak olmayan bir durum. Endişelerimiz var. Sandık güvenliği konusunda kafamızda büyük bir soru işareti var” dedi.

Yaşanan bu durumun ortadan kaldırılması için Sandık Kurulu Başkanlığı ve ilgili tüm ilçe seçim kurullarına resmi yazı yazdıklarını ifade eden Akengin, “Sandık kurulu başkanlık seçiminde bizim de temsilcimiz hazır olsun. Buna izin verilmiyorsa, memur listelerinin bizim tarafımıza verilmesini istiyoruz. O listelerin tam olup olmadığından emin olmak istiyoruz. Yasal olarak tüm yazışmalarımızı yaptık. Takip edeceğiz” diye kaydetti.