24 Haziran seçimleri ve uluslararası meşruiyet

26 Nisan 2018 Perşembe

NAZMİ GÜR

Haziran’da “baskın” seçim var. 16 Nisan referandumunda yapılan anayasa değişiklikleri ile Cumhurbaşkanlığı ve milletvekillerinin seçimleri aynı gün yapılacak. AKP-MHP’nin gerekçelerine bakarsak, onlar için artık kara göründü ve panikle aldıkları kararla, ülkeyi “erken” seçime götürüyorlar.
Kimi ülkelerdeki seçimler, bölgelerini ve hatta dünyayı etkileyecek nitelikte. Örneğin ABD’de yapılan başkanlık seçimlerini bütün dünya ilgi ile izler. Çünkü bu ülkede yapılan seçim, dünya ekonomisini ve güvenliğini yakından ilgilendirir. Yine Almanya, Fransa ya da Birleşik Krallıkta, hangi partinin iktidara geleceği, dünyada ilgi ile izlenir.
Türkiye gibi, demokrasiden ayrılıp hızla otoriter rejimlere savrulan ülkelerde ise seçimler “kaygı” ile izlenir. Dünyanın önde gelen ve seçimlerin o ülkede “adil ve şeffaf” yapılıp yapılmadığını denetleyen ve gözlemleyen başta uluslararası kurumlar olmak üzere, “kaygılı ve endişeli” gözler o ülkedeki seçimlere döner.
Dünya 24 Haziran’da, Türkiye’de yapılacak olan seçimleri nasıl görüyor? Uluslararası alanda Türkiye’deki seçimler nasıl değerlendiriliyor?
İlk tepki ABD’den: ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert, “Olağanüstü hal yürürlükteyken, Türk yasalarıyla ve ayrıca Türkiye’nin uluslararası yükümlülükleriyle uyumlu bir tarzda, özgür, adil ve şeffaf bir seçim düzenlemek zor, bunun farkındayız”. ABD, genellikle “dost ve müttefik” ülkelerin “iç işlerine” karışmaz! Hele “demokratik seçimlere” ilişkin görüş beyan etmez. Genelde, o ülkeye ilişkin “demokrasi” beklentisini dile getirir ve “seçilecek” yeni hükümetle “çalışmak için sabırsızlıkla” beklediğini ifade eden açıklamalar yapar. Ancak Nauert’in yukarıdaki açıklaması, ABD’nin bu geleneksel yaklaşımını en azından 24 Haziran seçimleri için “endişeye” dönüştüğünü ifade ediyor. Bu ABD’nin bu seçimleri nasıl “gördüğüne” ilişkin önemli bir ip ucu sunuyor.
ABD, OHAL koşullarında, “özgür, adil ve şeffaf” bir seçimin düzenlenmesini “zor” ve sorunlu buluyor. ABD’nin bu yaklaşımı, 24 Haziran seçimleri, bu koşullarda gerçekleştirildiğinde, çok ciddi bir “meşruiyet” sorununun ortaya çıkacağına işaret ediyor.
Seçime ilişkin benzeri yaklaşımlar ve uyarılar, ard arda, Avrupa’dan yükselmeye başladı. Önce Avusturya Başbakanı Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz, “Avusturya’daki Türk seçim kampanyaları istenmiyor; bunlara daha fazla izin vermeyeceğiz” diyerek ilk mesajı iletmiş oldu. Ardından Hollanda Başbakanı Mark Rutte, “Türk siyasilerin, ülkesinde kampanya yapmasının “kamu düzeni için tehdit oluşturacağını“ söyleyerek, 24 Haziran seçimlerinde, 16 Nisan referandumunda yaşanan “skandalların” tekrarlanmayacağını açık bir dille ifade etmiş oldu.
Ancak en önemli açıklama Almanya’dan geldi. 24 Haziran seçimleri öncesi milyonlarca Türkiyeli seçmenin yaşadığı Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, “Tavrımız net. Yabancı bir ülkede yapılacak seçimlerden 3 ay önceki dönemde, Almanya’da seçim kampanyası yürütülmeyecek. Bu, hangi ülkeden geldiklerinden bağımsız olarak herkes için geçerli” diyerek AKP-MHP ikilisinin Almanya’da “gerginlik” yaratmalarına izin verilmeyeceğini açıklamış oldu.
24 Haziran seçimlerine ilişkin belkide en dikkat çekici açıklama, Strasbourg’tan geldi. AKPM (Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi), Denetim Komisyonu, Strasbourg’da aldığı kararda; “seçim kanununun seçim kararından sadece bir ay önce değiştirilmiş olması, OHAL uygulamasına devam edilmesi, seçimlerin güvenliği ve saydamlığı konusundaki şüpheler ve tartışmalı mühürsüz oy pusulası kararının “seçimlerin demokratik bir ortamda düzenlenemeyeceğine, yeni seçim kanunu ile seçimlerin düzenleneceği tarih arasındaki kısa sürenin siyasi partilere adapte olma ve hazırlanma süresi bırakmadığı, seçim kurallarının seçim tarihinden üç ay önce değiştirilmesinin Venedik Komisyonu tarafından belirlenmiş ilkelere aykırı olduğu, seçim barajının yüzde 10’da kaldığı ve bu durumun siyasi çoğulculuk anlayışıyla bağdaşmadığı” bu nedenlerle, “mevcut koşullarda, gerçek anlamda demokratik seçimler düzenlenemeyeceği” ve seçimlerin “meşruluğunun sorgulanacağı” gerçeğinin altını çizerek, 24 Haziran seçimlerin ertelenmesi çağrısında bulundu.
İzleme Komisyonu ayrıca, “bir önceki seçimlerden sonra AKPM ve AGİT’in medyanın seçimlerle ilgili haberleri ve siyasi partilerin finansmanına dair tavsiyelerinin de yerine getirilmemiş olduğunu” kayda geçirmiş oldu.
Dünya 24 Haziran seçimlerinin “meşruluğunu” şimdiden tartışmaya başladı.
Bu koşullar altında yapılacak olan seçimler, sonuçları itibarı ile daha çok tartışılacak.
Türkiye’de özgür, adil, şeffaf ve demokratik olmayan seçimler, “meşruiyet” tartışmalarına yol açarak, sorunların daha da derinleşmesine neden olur.

196
YENİ ÖZGÜR POLİTİKA

YENİ ÖZGÜR POLİTİKA

Bu Blogda Ara

24 Haziran seçimleri ve uluslararası meşruiyet - NAZMİ GÜR

NAZMİ GÜR

Yorumlar

Yorum Gönder